Ik weet niet hoe het met jou zit, maar ik vind het al niks om op de foto te gaan. Kun je nagaan hoe minuscuul mijn droom van een tv-carrière was. Maar als je dan de kans krijgt om iets te vertellen waardoor er mogelijk toch weer een paar mensen inzien dat ze heel wat duurzamer zouden kunnen leven, moet die natuurlijk wel gegrepen worden.
Het begon met een e-mail
Een paar weken geleden kreeg ik een e-mail van een redactielid van Nieuwsuur. Hij had mijn blog gelezen over CO2-compensatie met bomen en had daar wat vragen over. We belden en voor ik het wist zat er een reportagemaker aan mijn eettafel. Hij wilde zien hoe een ‘duurzaam persoon’ leeft, maar nee, die minimalistische koffiefilterhouder heeft niets met duurzaamheid te maken. Wij drinken zelf gewoon geen koffie. Verder zijn we net normale mensen!
We spraken over mijn verre van duurzame reizen, mijn pogingen om steeds duurzamer te leven, hoe ik erachter kwam dat vliegen en duurzaam leven niet samengaan en mijn voornemen om op zijn minst een jaar niet te vliegen vanwege het milieu. Nogal een thema van mij de laatste tijd.
Er zou een item gemaakt worden over duurzaam vliegen, in de werktitel gevolgd door de woorden ‘bestaat niet’. Kijk, die boodschap wil ik graag uitdragen, want over vliegen wordt nog ontzettend makkelijk gedaan. Zelfs onder mensen die zich op andere vlakken behoorlijk fanatiek inzetten om zich te verduurzamen.
Achter de schermen
Toegegeven, stiekem was het best heel leuk om te filmen. De reportagemaker en cameraman waren heel vriendelijk, we bespraken van tevoren steeds wat we gingen doen en het was allemaal een stuk minder serieus dan het overkomt in het filmpje. Voor het filmen door de microscoop moest er eerst geknutseld worden met tape en het shot waarin ik door de gang loop, deden we alleen maar omdat de cameraman heel graag op een karretje rondgereden wilde worden. Voor een stukje dat de uitzending niet eens gehaald heeft, fietste ik achter de auto aan terwijl ik probeerde om niet te lachen om de cameraman in de achterbak en slalomden ze tussen toeterende auto’s door, omdat er misschien een heel klein beetje spookrijden in het spel was.
O ja, psst, stiekem was ik tijdens de opnames ook al twee weken no poo! En ik droeg fair en tweedehands.
De uitzending
De uitzending van Nieuwsuur vind je hier. Het item over duurzaam vliegen begint vanaf 9:43 en ik ben te zien vanaf 16:23.
Terugblik en reactie
Dat onderzoeker en lector duurzaam toerisme en transport Paul Peeters zijn verhaal kwam doen, vind ik top. Het is een harde werkelijkheid, maar het moet gezegd worden. Mariken Stolk van Milieu Centraal zet de luchtvaart mooi in verhouding tot de auto en bus en ik vind het heel sympathiek dat bomenplanters Trees for All ook benadrukken dat uitstoot voorkomen nog belangrijker is dan compenseren. Fijn dat in het gesprek tussen de presentatrice Mariëlle Tweebeeke en huiseconoom Mathijs Bouman duidelijk naar voren komt dat de luchtvaart een rare positie heeft in de klimaatonderhandelingen. “Begrijpelijk voor 70 jaar geleden, maar het is toch 2018?” Juist! Kamervragen, please.
Voor mijn minute of fame stond er zo’n 50 minuten op film waarvan ik ongeveer wel wist welke minuut er over zou blijven, maar ik was toch opgelucht toen ik zag wat er precies door de selectie gekomen was. Met name de zin “vliegen is niet te compenseren met ander groen gedrag” is precies het punt dat ik wilde maken. Dat zal je waarschijnlijk niet verbaasd hebben. Het is verder uiteraard wel een gecondenseerde versie van mijn verhaal, maar gelukkig kan ik hier zoveel eieren kwijt als ik wil.
Dan Matthijs Sienot, Tweedekamerlid van D66. Ondanks dat hij elektrisch rijdt, is het afgelopen jaar toch met het vliegtuig op vakantie naar Italië gegaan. Dit compenseert hij door 7 maanden geen vlees te eten, want hij had ergens uitgerekend dat het dan zo klopte. Niet eens zo’n gek idee. Je moet tijdens je leven toch wel impact maken op het milieu, alleen moet het niet teveel worden. Zie het maar alsof iedereen een bepaald budget heeft. Als je dat niet besteedt aan vlees eten, kun je het aan vliegen uitgeven.
Het probleem met deze logica is volgens mij dat je dan uitgaat dat vlees eten normaal is. Maar om duurzaam te leven moet een gemiddelde Nederlander sowieso al bijna driekwart minder impact maken. Driekwart! Dat verminderen van je vleescomsumptie is in feite dus al essentieel en zou dit geen vrijbrief mogen zijn om te vliegen.
Maar ik snap Sienot wel. Sterker nog, ik dacht zelf heel lang net zo goed dat ik me wel een vlucht kon veroorloven door nauwelijks spullen te kopen, geen vlees te eten, geen auto te hebben enzovoorts. In een eerder artikel moest ik helaas tot de conclusie komen dat een verre vlucht eigenlijk nooit te compenseren is. Een vlucht binnen Europa zoals Sienot maakte, kun je je volgens die logica misschien nét veroorloven als je extreem duurzaam leeft. I’m talking zó duurzaam – veganisme, vrijwel nooit meer iets nieuws kopen, heel klein wonen en zuinig stoken, nauwelijks alcohol of frisdranken nuttigen – dat je dan wel zo idealistisch of financieel achtergesteld moet zijn, dat je dan ook niet gaat vliegen. Zeker niet op zo’n afstand die ook gewoon met de trein af te leggen is.
Bovendien blijft altijd gelden dat je er de verbruikte kerosine nooit mee terug de grond in krijgt en je met vegetarisme ook geen uitstoot van fijnstof en geluidsoverlast ongedaan maakt.
Voor wie nog niet zo lang meeleest op Zaailingen, vind je hieronder meer leesvoer én de calculator waar ik het in het filmpje over had. Hiermee kun je uitreken hoe duurzaam jouw gedrag nou eigenlijk precies is.
Het verhaal waarin ik betoog dat vliegen nooit duurzaam kan zijn:
Zo slecht is vliegen nou echt
Mijn voornemen om voorlopig niet te vliegen en waarom dat een tijdelijk voornemen is:
Nooit meer vliegen?!
De impactcalculator:
Bereken je eigen milieuimpact!
Vlieg jij al niet of minder vanwege het klimaat?
Sinds ik jouw blogs hierover lees, valt het me steeds meer op hoe makkelijk mensen besluiten om te gaan vliegen! Bijv. Een paar maanden stage lopen op een ander continent, nog even een vakantie eraan vast plakken met een of meerdere binnenlandse vluchten. Ouders zijn trots op kinderen die dit doen, die moedigen het aan om de wereld te ontdekken (en dat snap ik ook!). Maar ik voel me er steeds ongemakkelijker bij. Ik kan het zelf niet meer goedkeuren en wil eigenlijk helemaal niet meer vliegen. Maar ik wil ook niet moraliserend doen naar de mensen die me na staan. Lastig! Het is goed als hier meer bewustzijn voor komt!
Ja, lastig hè? Dat makkelijk in een vliegtuig stappen deed ik zelf als geen ander en met vrienden had ik vaak genoeg gesprekken over reizen die gemaakt waren en dan steevast ook over plannen voor volgende reizen. Geld en tijd waren de enige belemmeringen. Bij zulke gesprekken voel ik me nu ook ongemakkelijk. Het komt inderdaad al snel moraliserend over als je er wat van zegt en ik ben natuurlijk ook hartstikke hypocriet, haha. Maar goed, als het dan toch over reizen gaat, geef ik nu wel aan dat ik niet meer wil vliegen vanwege het klimaat, maar wel nog op reis ga met de trein. Misschien dat dat toch mensen aan het denken zet zonder dat ik vertel wat ze (niet) moeten doen.
Wat gaaf dat je bij Nieuwsuur aan het woord bent geweest met een duidelijke boodschap ‘vliegen is niet te compenseren’! Ik hoop dat je veel mensen aan het denken hebt gezet 🙂
Dat hoop ik ook! Kun jij ze intussen verleiden met je blogs van no-fly vakantiebestemmingen 😉
Haha, ik ga mijn best doen 🙂
Wat leuk om je zo te zien op tv (of nouja, via uitzending gemist want ik heb geen tv haha). Ik heb zelf een periode van reizen gehad waarin ik zelf ook totaal niet stilstond bij de milieuimpact, omdat ik veganistisch eet. Inmiddels zijn mijn ogen wel geopend, maar de verhuizing naar Portugal en alles wat daaromheen geregeld moet worden terwijl er weinig tijd is, maakt wel dat ik meer in het vliegtuig zit dan ik zou willen. Niet in de laatste plaats omdat ik een behoorlijke vliegangst heb! Super goed in ieder geval dat je zo mensen informeert en inspireert! Liefss
Oh my, ook nog vliegangst! Scheelt wel dat je dan waarschijnlijk niet zomaar de wereld over vliegt 😉
Sinds ik het met mensen over (niet) vliegen hebben, komt Portugal steeds naar boven als dé bestemming waarvan mensen zeggen dat ze toch maar zijn gaan vliegen, want het is zooo ver met de auto. Voor een vakantie zou ik zeggen dat je dan ook een andere bestemming moet zoeken, maar voor je droomleven is dat natuurlijk wel andere koek. Ik zou het maar als iets tijdelijks zien wat nu even kut is, maar straks hoeft het niet meer. Moeten we wel even een busje regelen voor die bloggersreis naar Portugal, haha.
Wat leuk om je zo ‘live’ aan het werk te zien 🙂 Hele interessante reportage. Ik overwoog ook mijn CO2-uitstoot voor de komende vluchten om te zetten in bomen maar dacht toen: “Ach wat heeft dat voor zin?!” maar nu ik die dame van Trees for All hoor zeggen dat je ook gewoon niets kan doen, maar dat er dan ook niets verandert, denk ik dat ik er toch maar mee doorga, ook al is het maar om mijn geweten een beetje te sussen.
Kun je meteen zien dat ik een echt persoon ben 😉
Ja, zeker doen! Ik vind het echt top van Trees for All dat ze zo eerlijk zijn. Bomen planten lost het probleem niet op, maar als je dan toch gaat vliegen, is het wel het minste wat je kunt doen. Elke boom is toch meegenomen en met hun strenge keurmerken kun je er wel van op aan dat ze ook daadwerkelijk geplant worden.