Heb je dit jaar duurzame voornemens gemaakt of doe je mee met een challenge? Bezint eer ge begint! Een goed begin is het halve werk. Daarom deel ik hier 12 tips die je kunnen helpen om een succes te maken van je voornemens.
Op deze website – en daarbuiten natuurlijk – ben ik eigenlijk continu bezig om mijn leven ietsje duurzamer te maken. Meestal is het een verzameling van kleine stapjes, maar vaak zijn die onderdeel van een groter doel: minder spullen kopen, minder vlees eten, minder energie verbruiken, mijn geld beter terecht laten komen, enzovoorts.
Soms is het tijd voor wat grover geschut. Nieuwsjaarvoornemens en challenges zijn een goede aangelegenheid om jezelf eens een flinke schop onder de kont te geven, om een flink verschil te gaan maken in jouw impact op de wereld of in ieder geval om echt eens in beweging te komen. Niks geen kleine stapjes. Maar hoe pak je dat aan? En hoe hou je dat vol?
Ik heb hieronder 12 tips verzameld waar je mee aan de slag kunt. Behalve bij nieuwsjaarvoornemens en challenges kun je die ook prima gebruiken voor geleidelijke stappen richting een duurzamer en eerlijker leven. Misschien heb je een deel bewust of onbewust al eens toegepast.
Als voorbeelden gebruik ik drie van mijn eigen doelen. Een terugblik op hoe ik minder vlees ging eten. Een doorlopende uitdaging om mezelf aan te leren steeds minder nieuwe spullen en kleding te kopen. En mijn nieuwe kortetermijnstreven om drastisch minder te vliegen.
Laat je inspireren!
1. Kies voor een groot effect
Spullen, spullen, spullen. Ook als niet-spullenliefhebber schrok ik me wild van mijn impact op de aarde door de spullen die ik koop. Voor een gemiddelde Nederlander is deze impact groter dan die hij maakt met het eten van vlees of autorijden. Deze onderwerpen zijn overigens wel de nummer twee en vier, gevolgd door wonen, ander voedsel, vliegen en kleding.
Omdat jij vast geen gemiddelde Nederlander bent is het heel zinvol om in kaart te brengen welk effect jouw gedrag precies heeft. Dat is namelijk nogal persoonlijk. Ben je een gadgetjunkie, kringloopexpert, minimalist, fashionista, wereldreiziger of veganist? Dat maakt nogal wat uit! Je kan hier je milieuimpact uitrekenen. Let trouwens op dat een gemiddelde Nederlander al zo’n vier keer meer grondstoffen verbruikt en afval en CO2-uitstoot veroorzaakt als de draagkracht van de aarde per persoon. Je streven mag dus wel fors lager worden dan dat.
Waarmee kun jij het grootste verschil maken? Wéten waarmee je echt verschil maakt, helpt volgens mij om jezelf te motiveren om er iets mee te gaan doen. Zo hoef je je in ieder geval niet af te vragen of het allemaal wel zin heeft. En hoe lekker is het vooruitzicht dat je met het aanpassen van één onderwerp jouw impact straks aanzienlijk geslonken is?
2. Kies iets dat bij je past
Het uitproberen van vlees- en kaasvervangers, het zelf maken van verzorgings- en schoonmaakproducten en reizen zijn nou eenmaal thema’s waar ik veel meer mee heb dan bijvoorbeeld het jagen naar verpakkingsvrije etenswaren en bijzondere kringloopvondsten. Hoewel ik mezelf steeds verder buiten mijn comfortzone dwing, is het verstandig om te beginnen bij onderwerpen die je aanspreken.
Onderwerpen waar je van nature meer affiniteit mee hebt, zul je waarschijnlijk ook meer kennis over hebben en jezelf beter voor kunnen motiveren om hiermee aan de slag te gaan én blijven. Kies dus een onderwerp waar je én een aanzienlijk verschil kunt maken, maar ook zin hebt om je schouders onder te zetten.
3. Stel prioriteiten
Heb je door dat ik je naar één onderwerp probeer te loodsen? Het is makkelijk jezelf te overspoelen met duizend groene voornemens en waarschijnlijk heb je ook meerdere onderwerpen waarmee je best veel verschil kunt maken, maar de kans is groot dat het je allemaal een beetje teveel wordt als je alles tegelijk probeert te doen. Zeker als het allemaal nog een beetje nieuw is voor je. Bepaal wat het belangrijkste wordt voor jou de komende tijd.
4. Maak het concreet
Minder vliegen, minder spullen, minder vlees? Hoeveel is minder eigenlijk?
Het concreet maken van je doel is misschien wel het belangrijkste. Stel regels op. Geef je jezelf een limiet? Of mag je alleen nog nieuwe spullen kopen, nadat je eerst je best hebt gedaan om het tweedehands te vinden? Of mag je nieuwe kleding alleen nog maar kopen als ze eerlijk geproduceerd zijn? Ga je dit voor een bepaalde tijd proberen of is het in principe voor altijd? Stel duidelijke regels op waar je jezelf aan kan houden.
Challenges zijn vaak vrij extreem. Strenge regels, maar wel voor een beperkte tijdsperiode en meestal in groepsverband, zodat je in korte tijd veel van elkaar kan leren. Sommige onderwerpen – en mensen – passen beter bij deze aanpak dan anderen. Soms is langzamer en minder rigoureus een beter idee. Hou voor ogen wat je precies wil bereiken en welke aanpak bij jou en je doel past.
Minder spullen kopen is nog een bijprojectje, maar ik wil me er nu vooral op richten om eerst naar tweedehands alternatieven te zoeken als ik iets wil kopen. Als ik het niet kan vinden, zal ik nog wel iets nieuws kopen. In het geval van kleding kijk ik dan weer eerst naar eerlijke en duurzame opties. Ik zoek nog naar de balans tussen eindeloos doorzoeken en hoge eisen aan de ene kant en toch maar voor de makkelijke optie gaan aan de andere kant.
Minder vliegen is vaag. Hoeveel minder dan? Voor nu besluit ik om in ieder geval in 2018 niet te gaan vliegen. Niet minder vaak, geen kortere trajecten, maar gewoon helemaal niet gedurende een bepaalde tijd. Dat geeft me houvast.
5. Houd het haalbaar
Het kan áltijd duurzamer. Je doet het nooit goed genoeg. Zet dat uit je hoofd. Kijk waar je nu staat en waar je naartoe wil. Voor nu. Wat is echt haalbaar? Je kan beter rustig aan beginnen en de lat steeds wat hoger leggen. Zo heb je meteen kleine succesjes en blijf je gemotiveerd om verder te gaan. Als je de lat meteen veel te hoog legt, is de kans aanwezig dat je ontmoedigd raakt.
Eigenlijk zou ik natuurlijk moeten roepen dat ik nooit meer ga vliegen. Dat is pas duurzaam! Maar omdat ik familie in het buitenland heb, weet ik dat ik dat sowieso nooit ga volhouden. Ook wil ik mezelf niet het gevoel geven dat ik mezelf voor altijd iets ontzeg. Als dit jaar lukt, krijg ik misschien wel een positieve boost om het langer vol te houden en met andere groene voornemens verder te gaan.
6. Maak het niet te makkelijk
Jezelf voornemen om één dag in de week vegetarisch te eten of een keer je kledingkast uit te mesten, is natuurlijk wel een begin, maar wordt je leven daar echt duurzamer van? Zorg wel dat je een verschil gaat maken! Hierbij mag je jezelf best een beetje uitdagen.
7. Weet waarom je het doet
Het berekenen van je impact en focussen op een onderwerp waarbij je een groot verschil kan maken, geeft hopelijk al veel motivatie om er mee aan de slag te gaan. Daarnaast kun je veel motivatie krijgen door je verder te verdiepen in het onderwerp. Er zijn talloze films, documentaires en artikelen te vinden.
Wil je minder vlees eten? Kijk dan zeker naar Cowspiracy en dit fragment uit Zondag met Lubach. Minder kleding? Hier vind je drie documentaires die je ongetwijfeld aan het denken zullen zetten. Ook een globetrotter? Leer van Before the Flood wat de gevolgen zijn van die CO2-uitstoot.
Trailer van Before the Flood. De hele film bekijk je via Netflix.
Van vliegen wist ik al jaren dat er veel CO2-uitstoot bij komt kijken, maar het duurde een hele tijd tot het ook echt tot me doordrong hoezeer dat uit verhouding is met de rest van mijn consumptie en dat zelfs een korte vliegreis eigenlijk al nooit duurzaam kan zijn. Dat besef is cruciaal voor mijn acties en het aanscherpen van mijn doel.
8. Weet hoe het beter kan
Hoog tijd voor een positieve draai, want nu je weet wat er allemaal niet deugt aan je schadelijke gedrag, wil je natuurlijk weten hoe het dan beter kan. Daarvoor zul je op zoek moeten gaan naar oplossingen, trucjes of meestal: alternatieven. Vleesvervangers, kringloopvondsten, reparatietechnieken, de lokale boerderijwinkel, antiverspillingstips, fietsvakanties of spouwmuurisolatie. Ga erachteraan, vogel het uit. Wat zijn je opties?
Kijk sowieso altijd af bij anderen! Talloze mensen zijn je al voorgegaan en hun ervaringen zijn ruimschoots te vinden in je vriendenkring, familie, bij collega’s, in boeken en films en anders gegarandeerd op het wereldwijde web. Het scheelt een hoop tijd en moeite om het wiel niet opnieuw uit te hoeven vinden. Vis de tips ertussenuit waar je wat mee kan.
Wat reizen betreft zal ik de komende tijd op zoek gaan naar alternatieven waarbij geen vlucht nodig is zonder dat het iets afdoet aan het reisplezier. Want dat ik een tijd niet wil vliegen betekent natuurlijk niet dat ik dan thuis hoef te blijven. Gelukkig vind ik behalve reizen ook het plannen ervan leuk. Ik ga op zoek naar bestemmingen binnen treinafstand en laat me inspireren door andere reizigers.
9. Betrek anderen bij je doel
Behalve alleen afkijken bij ervaringsdeskundigen, zul je er goed aan doen om anderen actief te betrekken bij je groene voornemen. Wie weet is er wel iemand in je omgeving met hetzelfde doel, zodat jullie elkaar kunnen helpen en motiveren. Misschien kun je ook wel iemand inspireren om met je mee te doen.
Op internet zijn er fora en Facebookgroepen voor ongeveer alles – en anders maak je er zelf een. Zoek die mensen op en wordt onderdeel van zo’n groep. Door elkaars enthousiasme, ervaringen en groeiende kennis nemen jullie elkaar steeds een stapje verder mee op weg. Dat werkt echt enorm aanstekelijk.
Ook mensen die niet met je mee zullen doen, kun je betrekken door te vertellen wat je aan het doen bent. Hierdoor maak je je plan extra concreet en definitief. Je hebt het uitgesproken, nu is er geen weg meer terug! Het werkt als een stok achter de deur om dan ook daadwerkelijk aan de slag te gaan.
10. Monitor jezelf
Meten is weten. Hoe was je verbruik voordat je begon en is dit nu daadwerkelijk beter aan het worden? Schrijf op wanneer je wel of geen vlees eet, wat je energieverbruik is, hoeveel autokilometers je maakt of hoe vaak je iets koopt. Vooral als je een lange tijd ergens mee bezig bent, kun je soms het gevoel krijgen dat je juist wel of niet vooruit gaat, terwijl de werkelijkheid anders ligt.
Behalve inzicht in je gedrag kan dit zeer motiverend werken. Misschien kun je de data tussen aankoop- of eetmomenten oprekken of je verbruik laten zakken. Als je dat in je gegevens direct beloond ziet worden, kun je wellicht weer een stapje verder. Bovendien kun je in de gaten houden of je niet automatisch weer in je oude patroon vervalt, ook op de lange termijn.
11. Houd het leuk
Houd het leuk! Je zal sowieso tegenslagen te verduren krijgen. Bewust zwichten voor een stukje vlees of per ongeluk wat voorgeschoteld krijgen, echt geen tweedehands of eerlijk geproduceerde schoenen kunnen vinden, geen carpoolafspraak kunnen regelen of zomaar behoefte aan een lange, hete douche. Af en toe moet dat kunnen. Laat het gebeuren en hervat jezelf weer bij de volgende gelegenheid. Als je hier te zwaar aan tilt, bestaat het gevaar dat je meteen helemaal wil opgeven. Dat zou zonde zijn.
Maak er een spel of een feestje van. Hou je huisgenoot voor de gek met nepvlees, daag je vrienden uit om alleen tweedehands of zelfgemaakte cadeaus mee te nemen voor het sinterklaasspel, kook een maaltijd met alleen ingrediënten uit eigen stad of probeer steeds minder afval aan de straat te zetten. Organiseer een kledingruil of een potluck. Maak samen een veganistisch feestmenu, je eigen verzorgingsproducten of timmer een kastje.
Wat je ook doet, vier je successen! Het kan altijd nog steeds allemaal een stuk duurzamer, maar vergeet af en toe niet te kijken naar waar je vandaan komt en wat je al bereikt hebt. Dit levert energie op om weer een stapje verder te gaan, ook als je doel nog zo ver weg lijkt.
Dat ik vrijwel geen vlees meer eet en mijn impact met spullen flink verminderd heb, is wel een feestje waard. De jaarlijkse berekening van mijn milieuimpact herinnert me eraan dat ik – ondanks die buitenproportionele impact van vliegen – al veel duurzamer leef dan twee jaar geleden.
Wat vliegen betreft zal ik niet zomaar per ongeluk een reisje boeken, maar mentaal kan het nog wel eens lastig worden. Ik ga mijn plezier halen uit (het uitzoeken van) reisjes waarbij geen vliegtuig nodig is en me richten op alle toffe alternatieven. Ik zie het al als spel om uit te pluizen waar je overal in een dag met de trein kunt komen, waar de mooiste wandelroutes zijn en of we ergens bij een leuk huisje aan zee kunnen komen. Challenge accepted!
12. Begin!
Heb je een onderwerp gevonden waar je mee aan de slag wil en heb je al een idee hoe je dat aan gaat pakken? Ik hoop dat ik je inmiddels genoeg inspiratie en houvast heb gegeven om aan de slag te gaan. Het enige wat je nog te doen staat is gewoon maar beginnen. Regels kun je altijd nog aanscherpen, falen is oké, en afkijken en om hulp vragen wordt juist aangemoedigd. Beginnen is uiteindelijk het allerbelangrijkste. Probeer maar wat. Stel het niet uit, maar ga ervoor. You can do it!.
Leuke blog met goede tips! Ontzettend motiverend 🙂 Eén van mijn groene voornemens is om minder plastic te gebruiken. Nu bedenk ik me dat ik dit kan controleren door in de gaten te houden hoe veel plastic afval ik steeds aan de straat zet. Als dit minder wordt, ben ik goed bezig!
En het moet inderdaad wel leuk blijven. Niet te streng zijn voor mezelf dus!
Sommige mensen schijnen hun afval zelfs te wegen! Ik heb een tijdje bijgehouden op welke data ik het plastic wegbracht (de zak gaat altijd maximaal vol), maar ermee gestopt omdat het niet echt lukte om het te verminderen. Misschien nog maar eens proberen :’)