In 2016 berekende ik voor het eerst hoeveel impact ik op het milieu maakte op het gebied van koopgedrag, voeding, vervoer en meer. Sindsdien probeer ik mijn impact binnen de draagkracht van de aarde te brengen en kijk ik elk jaar hoe het ervoor staat.
Milieuimpact berekenen
Time flies! Het is alweer ruim drie jaar geleden dat ik begon met het verduurzamen van mijn leven. Ik wist dat minder vlees eten, korter douchen en weinig energie verbruiken zou helpen, maar ik wilde graag weten welke aanpassingen nou echt het meeste verschil maken. Ik doe natuurlijk liever met weinig moeite iets met een groot effect dan dat ik al mijn tijd steek in iets dat veel minder zoden aan de dijk zet.
Gelukkig ontdekte ik toen ook het boek De Verborgen Impact van Babette Porcelijn. Hierin presenteert zij de top 10 categorieën waarmee de gemiddelde Nederlander de grootste impact op het milieu maakt. Op nummer 1: spullen. Op de voet gevolgd door vlees eten.
Maar hé, ik ben natuurlijk geen gemiddelde Nederlander. Aan de hand van het boek en bijbehorende onderzoek rekende ik mijn eigen top 10 uit. Ik vergeleek mijn verbruik met dat van die gemiddelde Nederlander en rekende dat om naar ‘milieupunten’. Dikke vette nummer 1: vliegen. Ook bij veel andere categorieën week mijn impact nogal wat af van de gemiddelde Nederlander.
Hoe dan ook, het totaal van al die categorieën bleek veel te hoog. Niet bijna vier keer te hoog, zoals voor een gemiddelde Nederlander, maar alsnog ruim drie keer te hoog. Als iedereen zo zou leven als ik, zouden er drie planeten nodig zijn. Verre van duurzaam dus. Daarom schreef ik bij elke categorie op wat ik dacht te kunnen verbeteren om dichter bij een eco-neutraal leven te komen.
Sindsdien houd ik mijn voortgang bij en ben ik ook dit jaar opnieuw aan het rekenen gegaan. Het uur van de waarheid. Is mijn leven er weer een stukje duurzamer op geworden?
Update 2019
De berekeningen maak ik steeds van augustus van het voorgaande jaar tot en met juli van het huidige jaar. Dit keer dus van augustus 2018 tot en met juli 2019. Voor deze periode ben ik zo precies mogelijk nagegaan wat ik heb verbruikt, gekocht, gegeten, gereisd, enzovoorts.
Spullen
Een gemiddelde Nederlander koopt jaarlijks voor 2200 euro aan spullen. Daar zit ik al jaren ruim onder, maar omdat de impact van spullen relatief groot is blijft het een categorie waar ook voor mij nog veel winst te behalen valt.
Na de herontdekking van de kringloop in 2017, kocht ik in 2018 toch weer wat meer (duurzamere) spullen. Dit jaar kocht ik voor 381 euro aan spullen. Een paar boeken, een fairtrade kettinkje en keukengerei dat ik niet tweedehands had kunnen vinden, waren de duurste nieuwe aankopen. Tweedehands kocht ik een ‘nieuwe’ smartphone, rugzakje via United Wardrobe en wat bloempotten bij de kringloop.
Tweedehands spullen tel ik gewoon mee, want ondanks dat het product al bestond en ik denk dat het grootste deel van de impact bij de eerste koper hoort te liggen, is ook een tweedehands aankoop niet helemaal vrij van impact. Ik vermoed dat de tweedehands aankoopprijs ten opzichte van de oorspronkelijke verkoopprijs min of meer in verhouding is met het aandeel van de impact dat ik van de eerste koper overneem.
Ik heb het gevoel dat ik zeer weinig heb gekocht dit jaar en toch is het al ongeveer een vijfde van de hele impact die ik maximaal zou willen maken. Dit blijft een categorie om scherp in de gaten te houden.
Vlees
Ook dit jaar zou het zomaar eens gebeurd kunnen zijn dat er een plakje gedroogde worst of stukje zalm in mijn mond is gestruikeld, maar de hoeveelheden zijn niet noemenswaardig. Het heeft even geduurd voordat ik zo ver was, maar ik hou de teller op nul en ben van plan daar never nooit meer iets aan te veranderen.
Wonen
We wonen nog steeds klein, dus dat scheelt veel impact. Ik dacht dat we vorig jaar al een beetje aan het minimum zaten, maar ondanks dat we iets meer stroom verbruikt hebben, konden we blijkbaar nog zoveel minder stoken dat we dit jaar iets lager uitkomen. Helaas dankzij een slappe nepwinter.
Auto
Dit jaar reed ik met vrienden naar Zuid-Duitsland, huurden we in Kazachstan een gids in voor een tourtje door de woestijn en waren de overige ritjes kort en op één hand te tellen. Gedeeld door het aantal personen (minus gids, want zonder ons was hij lekker thuisgebleven) kom ik uit op 613 kilometer. Nét iets onder het landelijke gemiddelde van 8745 kilometer.
Plantaardig eten, vis en drinken
Aan mijn voedingspatroon is niet veel veranderd, maar aan de score wel. Na jaren dubben durf ik nu namelijk eindelijk te gokken dat ik ongeveer de helft mag rekenen in deze categorie. Bij de gemiddelde Nederlander is namelijk 70% van de impact vanwege dranken en ik drink geen koffie en nauwelijks thee, frisdranken of sappen. Ik drink wel regelmatig bescheiden hoeveelheden alcohol, dus besluit ik mijn inschatting met 50% in plaats van de volledige 70% te verlagen.
Verder kies ik vaker voor lokale en biologische producten, stop ik alles in mijn herbruikbare tasjes en heb ik een zero tolerance policy tegenover voedselverspilling hier in huis, waardoor ik vermoed dat ik meer redenen heb om wat aan mijn score te schaven. Alleen chocolade is in deze categorie een grote, impactvolle guilty pleasure.
Dat de score niet de helft lager uitpakt dan voorgaande jaren, is vanwege per ongeluk verwisselde getallen in de calculator waardoor de impact van plantaardig eten iets hoger blijkt en van zuivel juist wat lager.
Vliegen
Het is me wat met dit onderwerp! Begin 2018 riep ik dat ik tenminste een jaar niet meer zou vliegen. Dat is gelukt, maar het jaar was nog niet half voorbij of er lag al een uitnodiging voor een exotische bruiloft op de mat. Begin 2019 heb ik daardoor alweer gevlogen en omdat ik mijn impact per schooljaar bereken, zie je niks terug van dat vliegvrije jaar in dit plaatje.
Die bruiloft was wel een dilemma. Eerst wilde ik heen en weer met de trein, maar dat was op dat moment niet haalbaar. Vervolgens was ik bijna helemaal niet gegaan en uiteindelijk vond ik een compromis in een fantastische heenreis per trein en de terugreis via een zo kort mogelijke vliegroute. Hierdoor heb ik ‘slechts’ 6000 kilometer gevlogen en hoewel vliegen hiermee nog steeds voor de allergrootste impact zorgt in mijn lijstje, is de schade lang niet zo groot geworden als de jaren ervoor.
Deze (enkele) vliegreis zag ik als uitzondering en ik ga gewoon verder met ‘in principe niet’ vliegen – tenzij vrienden of familie een heel bijzondere reden veroorzaken. De volgende uitnodiging voor een buitenlandse bruiloft is alweer binnen, maar daar kan ik gelukkig met de boot en trein naartoe. Daarna ben ik geloof ik wel even door mijn buitenlandse vrienden heen hoor.
Het gevoel van ‘niet meer mogen vliegen’ maakt steeds meer plaats voor ‘niet meer willen vliegen’. Waar ik eerst nog ongemakkelijk werd van het idee van wat ik allemaal nooit meer zou kunnen zien zonder vliegtuig, zie ik nu vooral al die mooie plekken op ons eigen continent waar ik nog van kan genieten. En mocht ik wel ooit nog zo ver willen met de trein, dan ga ik zorgen dat ik de tijd heb om heen én terug te boemelen, want ik vond het heerlijk.
Kleding
Dit jaar heb ik onderscheid gemaakt tussen nieuwe en tweedehands kleding. Nieuw kocht ik twee eerlijk geproduceerde hemdjes, onderbroeken van biokatoen, een regenjas van Patagonia en een niet fair noch duurzaam badpak. Tweedehands kocht ik vier broeken, vier shirts, een rok, sandalen en laarsjes. Ook heb ik een broek en een jurk laten repareren door een kleermaker en heb ik zelf gaatjes in een aantal shirtjes aangepakt, zodat die nog een tijdje mee kunnen.
Van de gekochte kledingstukken heb ik geprobeerd in te schatten wat het gewicht is en alles bij elkaar opgeteld. Voor tweedehands kleding tel ik vanaf nu nog maar – heel arbitrair bepaald – een derde van het gewicht mee, omdat ik net als bij tweedehands spullen vind dat het grootste deel van de impact bij de eerste koper zou moeten liggen en van de andere kant vind ik ook dat we ons niet helemaal kunnen vrijpleiten. Als ik wel alles volledig meegerekend had, was kleding op 11 milieupunten uitgekomen.
Ik blijf gericht zoeken naar kledingstukken en neem de tijd om het eerst tweedehands te zoeken. Als ik niet kan vinden wat ik zoek, blijk ik vaak verrassend lang zonder te kunnen en anders koop ik het het liefst fair. Alleen duurzaam of zowel niet duurzaam als niet fair zijn laatste keuzes die alleen sporadisch nog voorkomen.
Zuivel en eieren
Net als bij overig voedsel geldt dat ik helemaal niet veel anders ben gaan eten, maar de score is wel flink veranderd door die verwisselde getallen in de calculator. Ondanks de vleesvervangers voor op brood, eet ik nog steeds behoorlijk veel kaas. Verder eet ik nog altijd sojayoghurt bij het ontbijt, weinig andere zuivel en niet zo regelmatig een eitje. Kaas zorg voor het overgrote deel van de impact, ook vanwege de relatief hoge impact van kaas ten opzichte van zuivel en ei. Hier valt dus de meeste winst te behalen, maar dat blijf ik erg lastig vinden.
Water
Hoewel waterverbruik relatief weinig impact heeft, blijft zuinig gebruik – zeker in tijden van droogte – onze aandacht waard. Zo’n acht maanden geleden nam ik uitgebreid mijn waterverbruik onder de loep. Dat bleek ongeveer de helft minder dan wat een gemiddelde Nederlander verbruikt, met name doordat we maar ongeveer twee keer per week douchen. Daarnaast zag ik dat er via de wc een hoop water meer verdween dan me nodig leek. De potten die ik in de antieke spoelbak heb gezet om het watervolume mee te verkleinen lijken hun vruchten af te werpen, want onze laatste waterafrekening gaf aan dat ons verbruik met ongeveer een kwart is afgenomen. Het mooiste: we merken er helemaal niets van.
OV
Zoals elk jaar is mijn impact voor het OV een stuk hoger dan die van de gemiddelde Nederlander. Ik heb geen auto en neem ook voor vakanties steeds vaker de trein. Net als vorig jaar legde ik ongeveer 4000 kilometer af in eigen land. Een treinreis naar Italië en terug was goed voor 3000 kilometer en de reis naar China was ongeveer 6000 kilometer.
Hiermee wordt mijn impact met het OV ineens de grootste na vliegen! Vermoedelijk is de impact in werkelijk nog groter dan berekend vanwege de meer vervuilende (diesel)treinen in Centraal Azië. Geen overbodige luxe om die nog enigszins proberen te compenseren. Het voornemen om jaarlijks zowel een iets kortere en een iets langere treinreis te maken, liep een beetje uit de hand dit jaar. Die 9000 buitenlandse treinkilometers kunnen komend jaar prima door de helft, lijkt me.
Totalen
De gemiddelde Nederlander heeft (na correcties) een totale milieuimpact van 924 punten. Voorheen deelde ik die impact door vier aardbollen, maar het is accurater – en minder streng – om te rekenen met 3.6 aardbollen die we nodig zouden hebben als iedereen leeft zoals een gemiddelde Nederlander. Hiermee kom je uit op 257 milieupunten per persoon als we de aarde niet meer willen belasten dan zij aankan.
In 2016 was mijn score nog 2.9 keer hoger dan wat nodig is voor een duurzaam leven. In 2017 was het 2.5 keer te hoog en in 2018 nog 2.2 keer meer dan mij toekomt. Dit jaar kom ik uit op 308.7 punten, wat 1.2 keer meer is dan de impact die de aarde zou kunnen dragen als iedereen leeft zoals ik.
Conclusies
Vanwege die vliegreis en enorme treinreis had ik al uit mijn hoofd gezet dat ik dit jaar eindelijk binnen de grenzen van de planeet zou leven. Toch valt de score me uiteindelijk nog best mee.
De score pakt veel lager uit dan vorig jaar door met name veel minder vliegkilometers en iets minder spullen. Daarnaast heb ik minder punten doordat ik het plantaardige eten lager in durfde te schatten, zonder dat er feitelijk iets substantieels veranderd is. Tenslotte zorgt de correctie van verwisselde cijfers ervoor dat ook zuivel iets lager uitvalt. Kleine verschillen in wonen, water, ov, kleding en auto wegen min of meer tegen elkaar op.
Voor het eerst kom ik onder die ene aardbol uit als ik bereken wat mijn score was geweest zonder vlucht. Hierdoor krijg ik weer vertrouwen dat duurzaam leven heel goed mogelijk is zolang je je niet te veel laat verleiden tot verre reizen, veel spullen of vlees en auto’s. Maar het is wel nodig om scherp te blijven. Als ik nu eindelijk kan stoppen met vliegen, zijn OV-kilometers, spullen en kaas voor mij de onderwerpen die ik een beetje in toom moet zien te blijven houden.
Elke jaar vlieg ik – figuurlijk – weer een andere kant op. Eerst had ik nog moeite met het idee niet meer te ‘mogen’ vliegen om duurzaam te kunnen leven, vervolgens kon ik wel wennen aan reizen zonder vliegtuig maar haalde ik daarmee alsnog net geen duurzaam leven en nu lijkt het toch allemaal haalbaar. Ik ben benieuwd wat volgend jaar brengt. Met een gevoel van noodzaak én hernieuwd optimisme ga ik weer verder!
Heb jij je eigen milieuimpact al eens uitgerekend? Je kan snel een globaal inzicht krijgen via mijnverborgenimpact.nl, maar als je even wat tijd kunt vrijmaken, zou ik je zeker aanraden om de interactieve impactcalculator op deze website in te vullen. Het geeft enorm veel inzicht in je gedrag en wat je het beste aan kan pakken om duurzamer te leven. Wat zijn jouw grootste uitdagingen?
Inspirerende blog!
Weet iemand een krachtig, liefdevoller en misschien prikkelender alternatief woord voor ‘eco-neutraal’ leven?
De laatste link naar mijnverborgenimpact.nl onder aan het artikel leidt om naar een statische pagina waar je verder niets kunt doen en alleen een kleine mededeling staat.
Oeh, interessante vraag. Eco-neutraal klinkt wel suf hè? Kan zo snel even niets verzinnen, maar wat al wel fijner klinkt, is eco-positief. Dat is wanneer je naast je eigen beperkte negatieve impact ook nog positief kan bijdragen door anderen te inspireren, kennis te delen etc. Dat zou je sowieso liever moeten willen 😉
Dank voor het melden van die kapotte link! Ik ga er meteen even naar kijken.
Die link is beter geschikt voor mobiel dan pc, zie ik. Je kan je venster verkleinen en dan verschijnt er een knop waarmee je verder kan om aan de test te beginnen.
Wauw, volgens mij gaat hier ontzettend veel tijd en rekenwerk in zitten! Maar heel informatief en het geeft je zelf volgens mij een mooi inzicht in de dingen die je wel en niet doet. Ik denk altijd dat ik best goed bezig ben, maar als ik lees dat jij eigenlijk nog veel teveel gebruik maakt van onze aarde, dan doe ik het nog veel slechter 😉
Vooral de eerste keer dat ik het uitrekende was het veel werk, nu valt het wel mee. Toen dacht ik ook dat ik al best goed bezig was, maar dat viel me vies tegen! Van de andere kant geeft dit ook weer duidelijk aan wat je kunt doen om je impact kleiner te maken. Waar zou jij hoog op scoren dan denk je?
Heel tof dat je dit weer zo uitgebreid hebt berekend en toegelicht. En natuurlijk mooi dat je je steeds meer richting die ene aardbol beweegt! Ik ervaar dat elke duurzame keuze op een gegeven moment makkelijker wordt als je het ‘niet mogen’ naar ‘niet willen’ weet om te buigen. Maar dat kost wel heel wat tijd en verdieping in de materie voordat dat zover is. Ik ben benieuwd wat komend ‘schooljaar’ gaat brengen! Goed bezig in elk geval! Dikke kudo’s voor jou!
Oh ja, die omslag van ‘niet mogen’ naar ‘niet willen’ is echt cruciaal! Bij vlees ging dat vanzelf en ik had nooit gedacht dat dat bij vliegen ook nog zou gebeuren, maar het kwam geleidelijk toch. Ik leerde van de week iets over de fases waar je doorheen gaat bij veranderingen en dat was heel herkenbaar. Je moet behalve die verdieping soms ook echt wel even door een dal(letje) voordat je je nieuwe normaal kan accepteren en daar dan ook weer de voordelen van kan inzien.
Benieuwd naar jullie warmtepompavonturen trouwens!
Een helder overzicht
Vredelievende groet,
Wauw wat een gaaf overzicht! En wat een geweldig verschil heb je al gemaakt. Je bent echt goed bezig. Op naar de 1 of daaronder!
Yes, daar ga ik voor! En dan eco-positief natuurlijk 😀
Gaaf hoor! Een voorbeeld voor velen. Heb je eigenlijk ook meegenomen dat een groot deel van het OV in Nederland op groene stroom rijdt?
Dank je, Harmen! Heb je al bekeken hoe je zelf ongeveer scoort?
De berekeningen zijn inderdaad nog op basis van data toen de trein nog niet helemaal op groene stroom reed. Toch moet je voor de Nederlandse treinen wel iets van uitstoot meerekenen vanwege het aanleggen van sporen, bouwen van nieuwe treinen en indirect zelfs de productie van de windmolens die de groene stroom produceren. Van de andere kant heb ik dit jaar veel in internationale treinen gezeten, waaronder een heel stuk met een vieze dieseltrein, dus ik denk dat dat elkaar wel aardig opheft 😉
Ik vind dit echt een heel interessante oefening om te maken. Ik heb je calculator een tijdje geleden gebruikt en ben van plan om dat net als jij op jaarbasis te herhalen, en de (hopelijk) vorderingen te kunnen zien.
Ja, ik zag je resultaten toen. Leuk! Die eerste keer is het meest inzichtelijk, maar ik vind de jaarlijkse check ook wel fijn om te zien of ik vooruitgang boek of niet. Als we iets niet meten dan overschatten we ons nogal eens hè :’)
Hoi Linda, ik heb het net berekend (weliswaar met een aantal grove schattingen voor gas, water, elek e.d.), en toen kwam ik uit op ongeveer 250 punten! Dit komt m.n. door vegetarisch eten, niet vliegen, veel tweedehands kopen en geen rijbewijs hebben 😛 Hierbij heb ik de reiskilometers per trein op groene stroom nauwelijks meegerekend, net zoals tweedehands spullen, dus het zal als je alles doorrekent wel iets hoger liggen. Aan de andere kant is de meeste kleding die ik nieuw kocht van biologisch katoen, en zijn sommige spullen ook een investering (zuinige nieuwe koelkast, oplaadbare batterijen en lader, safety razor). Ik doe in elk geval mijn best en vind het leuk om te zien dat anderen dat ook doen 🙂
Heel goed! Fijn om dat inzicht te hebben hè?
Ik weet ook niet precies hoe je elektrisch vervoer, tweedehands spullen en biologisch katoen moet rekenen, maar het geeft een aardig idee van je totaalplaatje. Die investeringen herken ik ook. Dan komt je score veel hoger uit door een dure, zuinige koelkast, duurder beddengoed van biologisch katoen en middeltjes om andere spullen te onderhouden die soms duurder zijn dan wanneer je het nieuw koopt. Maar goed, zo lang al die keuzes bewust zijn, doen we zo goed als we kunnen 🙂